Bệnh Newcastle là một trong những căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất trong ngành chăn nuôi gia cầm, đặc biệt với gà. Căn bệnh có thể bùng phát thành dịch lớn, gây thiệt hại nặng nề nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Hãy cùng 789club tìm hiểu chi tiết về nguyên nhân, biểu hiện và giải pháp phòng chống căn bệnh này.
Nguyên nhân gây bệnh Newcastle
Bệnh viêm não ở gia cầm là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Newcastle gây ra. Để phòng chống hiệu quả, việc hiểu rõ nguyên nhân gây ra bệnh là bước đầu tiên vô cùng quan trọng.
Virus NDV – thủ phạm chính gây bệnh
Bệnh Newcastle bắt nguồn từ một loại virus cực kỳ nguy hiểm có tên khoa học là Newcastle Disease Virus (NDV), thuộc họ Paramyxoviridae. Đây là loại virus có khả năng lây lan rất nhanh, tác động chủ yếu đến gia cầm như gà, vịt, chim bồ câu… và được xem là “sát thủ thầm lặng” gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành chăn nuôi.
Những con đường chính gây lây nhiễm bệnh
Không chỉ lây qua tiếp xúc trực tiếp giữa các cá thể nhiễm bệnh, bệnh Newcastle còn có nhiều “ngõ tắt” để len lỏi vào trang trại. Hiểu rõ các con đường lây truyền sẽ giúp người chăn nuôi chủ động hơn trong việc kiểm soát và ngăn ngừa dịch bệnh.
Virus Newcastle lây truyền qua ba con đường chính:
- Đường hô hấp: qua không khí có chứa virus từ dịch tiết mũi, họng.
- Virus có thể xâm nhập qua đường tiêu hóa, từ thức ăn và nước uống bị nhiễm bệnh.
- Tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp: giữa gia cầm khỏe với gia cầm bệnh, hoặc thông qua con người, thiết bị chăn nuôi.
Yếu tố môi trường thúc đẩy bệnh phát triển
Ngoài virus và phương thức lây truyền, môi trường sống cũng đóng vai trò then chốt trong sự bùng phát và phát triển của bệnh Newcastle. Nhiệt độ, độ ẩm và điều kiện vệ sinh đều có thể là chất xúc tác khiến dịch bệnh trở nên nghiêm trọng hơn bao giờ hết.
Các yếu tố như chuồng trại ẩm thấp, vệ sinh kém, mật độ nuôi dày đặc, nhiệt độ thất thường sẽ tạo điều kiện lý tưởng cho virus phát triển và bùng phát thành dịch.
Triệu chứng bệnh Newcastle theo từng thể
Tùy vào sức đề kháng của đàn, mức độ độc lực của virus và điều kiện chăn nuôi, bệnh có thể biểu hiện theo ba thể khác nhau: quá cấp tính, cấp tính và mãn tính. Việc hiểu rõ các thể bệnh này không chỉ giúp người chăn nuôi phát hiện sớm triệu chứng mà còn đưa ra phương án điều trị phù hợp, hạn chế thiệt hại về kinh tế.
Thể quá cấp tính – Gây chết đột ngột
Ở thể quá cấp tính, virus tấn công cực nhanh vào hệ thần kinh và các cơ quan nội tạng, khiến gà đột ngột ngã gục mà không có dấu hiệu rõ ràng trước đó. Người chăn nuôi thường chỉ phát hiện bệnh Newcastle khi gà chết hàng loạt, gây hoang mang và thiệt hại lớn.
- Gia cầm có thể chết đột ngột mà không có dấu hiệu rõ ràng của nguyên nhân.
- Gà xù lông, bỏ ăn, thở gấp.
- Không kịp điều trị, tỷ lệ chết lên đến 90 – 100%.
Thể cấp tính – Thể hiện rõ triệu chứng lâm sàng
Mặc dù tỷ lệ chết không cao như thể quá cấp tính, nhưng nếu không điều trị kịp thời và triệt để, bệnh Newcastle vẫn có thể lan rộng nhanh chóng trong đàn và gây tổn thất không nhỏ.
- Ho, chảy nước mũi, khó thở.
- Tiêu chảy phân xanh, phân trắng lẫn máu.
- Run rẩy, vẹo cổ, liệt chân, đi vòng tròn.
- Mắt đỏ, có hiện tượng mù tạm thời.
- Tỷ lệ chết từ 40 – 60% nếu không can thiệp.
Thể mãn tính – Kéo dài, giảm năng suất
Thể mãn tính thường xuất hiện sau khi đàn gà đã trải qua giai đoạn bệnh cấp tính hoặc sau khi tiếp xúc với virus có độc lực thấp. Ở thể này, các triệu chứng của bệnh Newcastle không quá rõ ràng, nhưng lại kéo dài âm ỉ khiến đàn gà suy giảm sức khỏe và hiệu suất chăn nuôi.
- Gà còi cọc, tăng trưởng kém.
- Đẻ trứng ít, trứng nhỏ và vỏ mỏng.
- Triệu chứng thần kinh như run cổ, vẹo đầu vẫn tồn tại kéo dài.
Cách bảo vệ gia cầm khỏi bệnh Newcastle hiệu quả
Việc phòng ngừa bệnh viêm não ở gia cầm không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe đàn gia cầm mà còn giảm thiểu thiệt hại về kinh tế. Các biện pháp phòng ngừa hiệu quả có thể giúp ngừng sự lây lan của virus, từ đó tạo ra môi trường chăn nuôi an toàn và bền vững.
Tiêm phòng vaccine đầy đủ
Tiêm vaccine là một trong những biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất để bảo vệ gia cầm khỏi bệnh Newcastle. Việc tiêm vaccine đúng lịch và đủ liều không chỉ giúp gia cầm tăng cường miễn dịch mà còn góp phần ngăn ngừa sự bùng phát dịch bệnh.
- Tiêm vaccine Lasota lần đầu cho gà con từ 5 – 7 ngày tuổi.
- Nhắc lại sau 2 tuần bằng vaccine nhược độc đông khô.
- Tiêm định kỳ mỗi 3 – 6 tháng/lần với gà trưởng thành.
Giữ chuồng trại sạch sẽ để ngăn ngừa bệnh
Chuồng trại sạch sẽ là yếu tố quan trọng để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm bệnh Newcastle. Vệ sinh định kỳ giúp loại bỏ các yếu tố tạo điều kiện cho virus phát triển, đồng thời hạn chế sự tiếp xúc giữa các con vật khỏe mạnh và môi trường ô nhiễm.
- Dọn phân, thay nước sạch mỗi ngày.
- Dùng thuốc sát trùng chuồng trại định kỳ (2 lần/tuần).
- Tránh chuồng trại ẩm thấp, thiếu sáng.
Kiểm soát nguồn nhập giống
Nguồn giống không rõ nguồn gốc có thể là nguyên nhân chính gây ra sự lây lan của bệnh Newcastle. Việc kiểm soát chặt chẽ các con giống nhập vào trại là một bước quan trọng trong việc bảo vệ đàn gia cầm khỏi các mối nguy hiểm tiềm ẩn.
- Tuyệt đối không mua gà trôi nổi, không rõ nguồn gốc.
- Cách ly gà mới nhập ít nhất 10 – 14 ngày trước khi nhập đàn.
- Không nuôi chung nhiều lứa tuổi và nhiều loại gia cầm.
Cách xử lý khi phát hiện bệnh
Khi bệnh Newcastle bùng phát trong đàn gia cầm, việc xử lý kịp thời là vô cùng quan trọng để ngăn chặn dịch lây lan và giảm thiểu thiệt hại. Hãy cùng tìm hiểu các bước cần thiết ngay khi phát hiện bệnh để bảo vệ đàn gà và tài sản của bạn.
Cách ly và tiêu hủy nhanh
Ngay khi phát hiện dấu hiệu của bệnh Newcastle, việc cách ly các cá thể mắc bệnh và tiêu hủy chúng một cách nhanh chóng là bước đi đầu tiên để kiểm soát dịch. Điều này giúp ngăn ngừa sự lây lan và bảo vệ phần còn lại của đàn gia cầm.
- Ngừng cho ăn và đưa gà nghi nhiễm ra khu vực cách ly.
- Gà chết phải được tiêu hủy bằng chôn lấp sâu có rắc vôi bột.
- Phun thuốc sát trùng toàn chuồng, xung quanh chuồng và thiết bị.
Thông báo kịp thời cho cơ quan thú y khi có dấu hiệu
Việc thông báo kịp thời cho cơ quan thú y là một bước quan trọng không thể bỏ qua khi đối mặt với bệnh Newcastle. Cơ quan chuyên môn sẽ hỗ trợ kiểm tra và khoanh vùng, giúp giảm thiểu thiệt hại và ngăn dịch lây lan rộng ra khu vực.
- Nhận hỗ trợ kiểm tra dịch tễ, khoanh vùng xử lý.
- Tránh tình trạng giấu dịch gây hậu quả lớn hơn.
Lời kết
Bệnh Newcastle là mối đe dọa nghiêm trọng đến hiệu quả chăn nuôi gia cầm và nền nông nghiệp nói chung. Như 789club đã nêu trong bài viết, việc chủ động tiêm vaccine, giữ vệ sinh chuồng trại, kiểm soát đàn giống và xử lý nhanh khi phát hiện dịch là những yếu tố then chốt giúp giảm thiểu thiệt hại do bệnh gây ra.